Werkbaar werk in Vlaanderen: mag het wat meer zijn?

Werkbaarheidsmonitor

Hoe zit het met de kwaliteit van ons werk? Dat is de centrale vraag waarop de werkbaarheidsmonitor een antwoord biedt.

De werkbaarheidsmonitor is een grootschalige bevraging van de Stichting Innovatie & Arbeid, op vraag van de vakbonden. Zowat 10.000 actieve werknemers namen aan de bevraging deel.

Wat is werkbaar werk?

Vier aspecten zijn cruciaal om te weten of jouw job onder de definitie van werkbaar werk valt:

• Ben je gemotiveerd door je werk?
• Krijg je kansen om bij te leren?
• Word je niet problematisch overspannen van je job?
• En is je werk- en privébalans in evenwicht?

Antwoord je op die vier vragen positief, dan behoor je tot die 54,3% werknemers in Vlaanderen met werkbaar werk.

Scoor je op één of meerdere vragen negatief, dan heb je geen werkbaar werk. Voor 45,7% van de werknemers is dat anno 2010 het geval. Eenvijfde van de werknemers kampt met meer dan één knelpunt.

Goede en slechte sectoren

Dat is het globale beeld. Sommige sectoren scoren aanzienlijk slechter.

• In de sector post- en telecommunicatie zegt slechts 39,3% werkbaar werk te hebben.
• Ook van de ongeschoolde arbeiders heeft slechts 38,5% werkbaar werk.
• Bij werknemers met een onderwijs of zorgfunctie stijgt tot 59,8%.

615.000 werknemers met werkstress

Ronduit ontluisterend zijn de absolute cijfers:

• 615.000 werknemers kampen met werkstress
• 375.000 werknemers hebben te weinig leermogelijkheden
• 343.000 werknemers voelen zich slecht op hun werk
• 220.000 werknemers hebben een probleem met hun werk-privé balans.

Werken tot je pensioen?

Mensen langer aan het werk houden zal niet kunnen zonder een menselijk werkklimaat, blijkt ook uit de cijfers.

• Van de werknemers met werkbaar werk zegt 8 op 10 zijn huidige job tot aan zijn pensioen te kunnen volhouden.
• Bij de werknemers zonder werkbaar werk daalt dit tot amper 1 op 10.

Geen vooruitgang

Even alarmerend is dat de werkbaarheid er in Vlaanderen onvoldoende op vooruit gaat.

De werkbaarheid werd in 2010 voor de derde keer gemeten. Dat maakt een vergelijking mogelijk met de twee vorige metingen uit 2004 en 2007.

Steeg het aantal werknemers met werkbaar werk nog van 52,3% in 2004 naar 54,1% in 2007, dan is die stijging nu grotendeels stilgevallen tot 54,3% in 2010.

Kwaliteit van het werk verbeteren

Er is voor de werknemers in Vlaanderen de voorbije drie jaren dus geen noemenswaardige verbetering gewest. Reden genoeg om als vakbond voldoende aandacht te blijven eisen voor de organisatie van het werk.

Om de kwaliteit van het werk te verbeteren zijn zes elementen op de werkplek cruciaal:

• de werkdruk (heeft te maken met werktempo, tijdslimieten)
• de emotionele belasting (vooral belangrijk bij zogenaamde contactberoepen zoals verpleging, onderwijs, klantendiensten)
• de afwisseling in het werk
• de autonomie in het werk (de mate waarin men invloed heeft op de planning en organisatie van het werk)
• de mate waarin men door zijn of haar directe leiding wordt ondersteund
• de arbeidsomstandigheden (veiligheids- en gezondheidsrisico’s).

Hoe meer werk werkbaar maken?

‘Werkbaar werk’ was een van de vier thema’s op ‘Een sterke vakbond is broodnodig‘, het congres van het Vlaams ABVV in mei 2010.

Werkbaar werk moet een hefboom zijn om nieuwe rechten voor werknemers af te dwingen:

• Recht op toegang tot loopbaanbegeleiding om de juiste keuzes te kunnen maken.
• Recht op voldoende opleiding tijdens de job om een betere job te bekomen.
• Recht op voldoende mogelijkheden om werk en privé in evenwicht te brengen.
• Recht op extra ondersteuning wanneer het einde van de loopbaan niet meer haalbaar lijkt.

Hoe we dat willen aanpakken?

• Lees het in onze actiepunten